Bardzo często osoby, które straciły pracę, muszą odnaleźć się w nowej rzeczywistości. Nie wiedzą, jakie prawa im przysługują, co powinni i co mogą zrobić, aby np. dostać zasiłek. Tych rzeczy dowiesz się właśnie z niniejszego artykułu.
Prawo do zasiłku
Pierwszym, niezbywalnym prawem każdej osoby, która została pozbawiona stałego zatrudnienia, jest prawo do zasiłku dla bezrobotnych. Zasiłek przysługuje każdemu, kto:
- Nie dostał odpowiedniej do swoich kompetencji i możliwości propozycji pracy czy stażu, przygotowania zawodowego, szkolenia, prac interwencyjnych czy robót publicznych.
- W przeciągu półtora roku przed dokonaniem rejestracji w urzędzie pracy udokumentował:
- pracę zarobkową trwającą co najmniej 365 dni,
- opłacanie składek ubezpieczeniowych dla właścicieli przedsiębiorstw (bądź współpracy),
- wykonanie pracy w okresie tymczasowego aresztowania,
- zwolnienie po odbyciu zasadniczej służby wojskowej, jeśli służba trwała 240 dni,
- opłacanie składki na Fundusz Pracy w związku z zatrudnieniem w kraju bądź poza granicami państwa,
- zatrudnienie w jednym z państw Unii Europejskiej.
Jeżeli warunki zostaną spełnione, osoba bezrobotna otrzyma zasiłek na okres od 6 do 12 miesięcy. W przypadku stażu pracy od 5 do 20 lat zasiłek będzie wynosił 831 zł w pierwszych 3 miesiącach, w kolejnych – 652 zł. Zasadniczo kwota może jednak ulegać zmianie w zależności od przepracowanych lat. Dlatego zasiłek może zostać obniżony (80% kwoty bazowej) dla osób, które przepracowały mniej niż 5 lat, czyli będą dostawać 664 zł w pierwszych 3 miesiącach i później – 522 zł. Podwyższony zasiłek dotyczy z kolei osób, które przepracowały więcej niż 20 lat – 120% kwoty bazowej, czyli 997 zł i 783 zł.
Dodatek aktywizacyjny
Motywującą informacją do poszukiwania pracy jest tzw. premiowanie przez urząd osób, które samodzielnie uzyskały zatrudnienie. Oznacza to uzyskanie dodatku aktywizacyjnego, czyli 50% zasiłku przez połowę czasu, który były bezrobotny normalnie otrzymywałby z UP. Dodatek obowiązuje również osoby, które podjęły pracę zaproponowaną przez urząd, ale nie uzyskały pełnego etatu i w efekcie otrzymują wynagrodzenie poniżej płacy minimalnej.
Stypendia na naukę
Bezrobotny ma prawo ubiegać się o wsparcie na rozwój zawodowy. W takiej sytuacji urząd pokrywa 100% kosztów nauki np. w szkole ponadgimnazjalnej dla dorosłych, na uczelni wyższej, obejmuje to także studia podyplomowe, których koszt nie będzie wyższy niż 300% przeciętnego wynagrodzenia. Wsparcie przysługuje wtedy na okres 12 miesięcy i stanowi pełną równowartość zasiłku.
Staże i szkolenia
Według prawa osobie bezrobotnej przysługuje także wsparcie w postaci finansowania szkoleń oraz stypendia równe 120% zasiłku, o ile miesięczna ilość godzin szkoleń wynosi przynajmniej 150 godzin. Osoba na bezrobociu do 30. roku życia ma także prawo do bonu szkoleniowego, który sam sobie wybierze. Bon finansuje szkolenie o koszcie nie wyższym niż 100% średniego wynagrodzenia. Wsparcie to obejmuje także badania lekarskie, zakwaterowanie oraz dojazdy, jeżeli są konieczne.
Zasiłek rodzinny
Bezrobotnemu przysługuje ponadto zasiłek na utrzymanie dziecka w sytuacji, kiedy przeciętny miesięczny dochód na osobę w rodzinie wynosi poniżej 674 zł. Jeżeli zasiłek dotyczy dziecka niepełnosprawnego, kwota jest zwiększana do 764 zł. Suma jest wszakże zależna od wieku dziecka: 95 zł miesięcznie na dziecko poniżej 5. roku życia; 124 zł na dziecko powyżej 5., ale poniżej 18. roku życia; 135 zł na dziecko w przedziale 18–24 lata.
Zdjęcie główne: pexels.com/Ron Lach
